Bij temperaturen boven de 27 graden Celsius grazen koeien minder en rusten ze meer. Dat blijkt uit een kleinschalig veldonderzoek op twee melkveebedrijven in de Noardlike Fryske Wâlden.
Studenten van Hogeschool Van Hall Larenstein onderzochten de invloed van houtwallen en elzensingels op het gedrag van melkkoeien. De voorlopige conclusie: natuurlijke schaduw kan een verschil maken, voor zowel koe als boer.
Minder grazen, meer rusten
Het veldonderzoek toont aan dat koeien die kunnen kiezen voor schaduw zich anders gedragen bij hitte dan koeien die dat niet kunnen. De waarnemingen uit het onderzoek komen overeen met eerdere onderzoeken die aantonen dat koeien bij hittestress hun activiteiten beperken om oververhitting te voorkomen. Het gedrag van de koeien verschilde echter ook per bedrijf. Op het ene bedrijf hadden de dieren overdag toegang tot een schaduwrijke stal, op het andere niet.
Verschil in herkauwen
Dit had duidelijke gevolgen. Koeien zonder toegang tot de stal graasden meer, maar waren minder aan het herkauwen. Koeien die wél toegang tot de stal hadden, waren meer in beweging, graasden minder, maar herkauwden meer. Herkauwen is een belangrijke graadmeter voor het welzijn van koeien en essentieel voor een goede spijsvertering.
Kansen en obstakels
Ter aanvulling op de observaties is er een enquête gehouden onder melkveehouders. Hier kwam naar voren dat veel melkveehouders zich bewust zijn van hittestress en maatregelen treffen zoals ventilatie in de stal, extra water en schaduw in de weide. Boomwallen worden door een deel van de boeren als kansrijk gezien, maar er zijn ook barrières, zoals extra werk en aanlegkosten.
Mogelijke positieve effecten houtwallen:
- Minder hittestress: koeien voelen zich door houtwallen prettiger bij hogere temperaturen, wat hun welzijn direct verbetert.
- Gezondere koeien: minder stress betekent minder kans op gezondheidsproblemen en lagere kosten voor zorg.
- Betere herkauwactiviteit: herkauwen is van belang voor spijsvertering en gezondheid.
- Hogere melkproductie: koeien die goed blijven eten en herkauwen bij hitte, kunnen productiever blijven.
- Duurzamere bedrijfsvoering: boomwallen dragen bij aan biodiversiteit, koolstofopslag en waterbeheer.
- Behoud van cultuurhistorisch landschap: ze houden het kenmerkende coulisselandschap van de Noardlike Fryske Wâlden in stand.
Dit artikel verscheen op 12-08-2025 op Veldpost.nl.
