Bomen en hagen zijn goed voor het klimaat en biodiversiteit. Met de actie ‘1001ha Bomen’ slaan twee LTO vakgroepen samen met partners de handen ineen om met korting meer bomen en hagen op het boerenerf te krijgen.
Voordelen bomen en hagen op het melkveebedrijf
Wilco Brouwer de Koning, bestuurslid vakgroep Melkveehouderij: “Melkveehouders staan voor opgaves, waaronder opgaves voor klimaat en biodiversiteit. Met bomen en hagen kunnen zij hierop inspelen. De aanplant is immers op veel bedrijven relatief eenvoudig te realiseren en het draagt bij aan klimaat en biodiversiteit. Bomen en hagen zorgen voor een mooier landschap en dat is goed voor ons imago.”
“Voor voederhagen wordt momenteel onderzocht wat de effecten zijn op koeien. Ook melkveehouders experimenteren hiermee. Mogelijk is het in de toekomst een aanvulling op het rantsoen.”
Natuurlijk zijn er nadelen. Brouwer de Koning: “Meer bomen en hagen betekenen meer onderhoud en minder productieruimte. Ook voor de machines wordt het er niet eenvoudiger op. Dit verschilt per bedrijf. Daarbij is het beleid soms nog onduidelijk. Is mijn aangeplante boom een landschapselement of niet? Kan ik het ooit nog weghalen, of moet ik het laten staan?”
‘1001ha Bomen’: breed gedragen binnen LTO Noord
De LTO vakgroepen Melkveehouderij en Bomen, Vaste Planten en Zomerbloemen zijn daarom de samenwerking aangegaan met Bionext en Urgenda. Met de actie ‘1001ha Bomen’ helpen ze agrarische ondernemers om zo laagdrempelig mogelijk te experimenteren met bomen en struiken op hun erf of land. Dankzij donaties kunnen agrarische ondernemers plantgoed bestellen met 50% korting en daarnaast ook 50% korting krijgen op advies over hun specifieke bedrijfssituatie.
Erik Stuurbrink, voorzitter vakgroep Bomen, Vaste Planten en Zomerbloemen: “De samenwerking met de vakgroep Melkveehouderij en de actie bevordert niet alleen de samenwerking tussen sectoren, maar maakt het voor melkveehouders ook aantrekkelijk door de steun en korting op prachtige producten. Daarnaast hebben we Urgenda geadviseerd over de kwaliteitseisen voor goed plantmateriaal in de verschillende pakketten.”
“Deze actie is natuurlijk niet alleen voor melkveehouders, alle agrarische ondernemers met grond kunnen hiervan gebruik maken.” Geïnteresseerde agrarische ondernemers kunnen kiezen uit vier pakketten.
Fruitbomen
Denk aan: appel, peer, zoete kers, hazelaar of walnoot. De exacte samenstelling hangt af van jouw grondsoort en bodemvochtigheid.
Voederhagen
Voederhagen bevatten boomsoorten die eetbaar en mogelijk gezond zijn voor koeien. Afhankelijk van jouw situatie kun je de volgende soorten in jouw pakket hebben: meidoorn, schietwilg, zwarte es, berk of haagbeuk. Het pakket bevat soorten met doornen, zodat koeien niet volledig door de haag eten.
Houtsingels
In dit pakket zitten kleinere boompjes die je in een rij kunt plant. Denk aan een singel voor een wind-brekende werking. Afhankelijk van jouw grondsoort en vochtigheid zitten onder andere de volgende soorten in het pakket: lijsterbes, berk, gewone esdoorn, meidoorn, beuk of hazelaar.
Eetbare biodiverse eilandjes
Plant je eetbare bomen op een open plek? Dan is dit pakket misschien interessant voor jouw situatie. In dit pakket worden fruit- en notenbomen gecombineerd met ondersteunende bomen. De ondersteunende bomen zijn snelgroeiende pioniers zoals berk of zwarte els. Deze beschermen de fruit- en notenbomen tegen wind en vraat.
Actie toepasbaar op drie verschillende manieren
Agrarische ondernemers kunnen deze actie op drie verschillende manieren toepassen op hun bedrijf: op het erf, op het perceel of juist grootschalig.
Brouwer de Koning: “Ondernemers die hun erf willen aankleden kunnen bijvoorbeeld kiezen voor fruit- en notenbomen. Behalve dat het bedrijf er mooier van wordt, kun je er letterlijk de vruchten van plukken. Op perceelsniveau past de voederhaag beter, bijvoorbeeld langs een weg of een looppad voor de koeien. Wil je het bedrijfsmatig echt over een andere boeg gooien? Dan kan een agroforestrysysteem ook interessant zijn.”
Plantmateriaal geleverd door vakgroep ‘Bomen, Vaste Planten en Zomerbloemen’
Stuurbrink: “Het plantmateriaal wordt geleverd door boomkwekers, dit zijn zowel leden als niet-leden. Alle leveranciers moeten kunnen voldoen aan een aantal eisen, denk aan: plantmateriaal dat voldoet aan EU-richtlijnen of dat gekweekte herkomsten in de ‘Rassenlijst Bomen’ staan. Ook moeten leveranciers bereid zijn om als uitgiftepunt van de pakketten te fungeren. Voor deze actie hebben we namelijk gekozen voor een landelijke ophaaldag, deze is ergens in januari 2025.”
Voor SKAL-gecertificeerde ondernemers wordt het plantmateriaal biologisch geleverd, tenzij het biologisch niet te verkrijgen is. Ook de bomen voor gangbare deelnemers zijn zo duurzaam mogelijk: een mix van biologisch en On the way to PlanetProof, of autochtoon.
Dit artikel stond in de Nieuwe Oogst op 29 november 2024.
