Informatie voor boeren

Op deze pagina vind je informatie over aanplant en beheer van bomen, singels en voederhagen, en de agenda met alle webinars en veldbezoeken.

Hulp van een adviseur

We bieden een quickscan aan met 50% korting, waarbij een adviseur je tips geeft voor het ontwerp, de aanplant en het beheer van bomen op je boerderij. Via het Agroforestry Netwerk Nederland komt een regionale adviseur langs voor een keukentafelgesprek, waarin jouw wensen en behoeften rondom agroforestry worden besproken. De adviseur deelt kennis en ervaring over soortenkeuze, indeling en ontwerp, zodat je een duidelijker beeld en ontwerp kan ontwikkelen voor bomen op jouw land. De resultaten van dit gesprek worden uitgewerkt in een schets, zodat de ideeën concreet worden. Daarnaast wordt een eerste check op de ruimtelijke ordening gedaan om te onderzoeken of je bomen op jouw percelen mag planten.

Er is ook een mogelijkheid voor verdere begeleiding via het Agroforestry Netwerk, zoals het uitwerken van een uitgebreid beplantingsplan (dit is geen onderdeel van de quickscan), of doorverwijzing naar andere ondersteunende initiatieven. Na het inwinnen van advies kan je via deze site (opnieuw met korting) je plantmateriaal bestellen!

Voederhagen

Zou je een voederhaag willen met gezonde bomen en struiken voor je koeien? Download hier de pdf voor jouw grondsoort en lees alles over het planten van een goede voederhaag.

Plantgoed aanplanten: hoe ga ik te werk?

1. Kies de juiste standplaats voor de boom.

Let erop dat de kenmerken van de boomsoort goed aansluiten bij de standplaats. Denk aan: bodemsoort, windgevoeligheid en vochtigheid van de bodem. Kies ook een locatie met voldoende zonlicht.

Verwijder op die plek obstakels, zoals puin, bekabeling, oude wortels, grind, bestrating, oude beplanting en stronken om ervoor te zorgen dat de boom zich goed kan wortelen. Let op: witte zandgrond (straatzand) is ongeschikt voor het planten van bomen, omdat bomen hierin nauwelijks tot niet zullen groeien. Als je toch in wit zand wilt planten (bijvoorbeeld op je erf), graaf dan een flink stuk rondom de kluit uit en vervang dit door aanplantgrond.

2. Check of je te maken hebt met wortelgoed, potgoed of draadkluit.

Dit kan je zien door te kijken wat er op je bestelling staat.

WG staat voor wortelgoed. Deze bomen worden met kale wortels geleverd. De meeste bomen in onze pakketten komen op deze manier; dit is het makkelijkst te vervoeren, maar de wortels zijn ook kwetsbaar.
P- en C- nummers staan voor potten.
Bomen met kluit in juten: draadkluit.

3. Plantgoed planten

Wortelgoed

Wortelgoed moet zo snel mogelijk na het ophalen worden geplant, anders drogen de wortels uit.
Zijn de planten geleverd in kratten die met plastic zijn omgewikkeld, kunnen ze 2-3 dagen blijven zitten. Als je de boom niet direct plant, zorg er dan voor dat deze op een vorst- en windvrije plek staat.
Kan je pas later gaan planten, kuil het wortelgoed dan in.
Heel belangrijk: Is het op de plantdag zonnig of winderig weer, zorg er dan voor dat de wortels zijn afgedekt met een natte doek (jute of katoen). Anders kunnen de wortels alsnog doodgaan.
Wortelgoed met hele kleine wortels: plant door een spade in de grond te steken en heen en weer te wrikken. In de spleet die ontstaat kan je het boompje zetten.
Bij wortelgoed met grote wortels: graaf met een spade of schep een gat dat ruim genoeg is om de wortels horizontaal te laten groeien. Het gat moet ongeveer 25% groter zijn dan het wortelgestel. Spit de bodem van het gat grondig om, wat niet alleen de drainage verbetert maar ook de verticale wortelgroei stimuleert.
Plant de boom direct (anders kan te veel water zich ophopen bij regenval) en doe dit voorzichtig zodat de wortels niet beschadigen. Zorg dat de wortels niet boven de grond komen en ook niet te diep in de grond; alle wortels moeten zich iets onder de rand van het plantgat bevinden.
Voorkom dat de wortels gaan draaien in het gat. Zijn de wortels te lang, knip dan de uiteinden van de wortels af met een snoeischaar of hak ze af met de schop.
Meng een beetje compost, aanplantgrond of bodemverbeteraar bij de uitgegraven grond. Vul het plantgat en druk de grond aan rondom de boom tijdens het dichtgraven. Wees daarbij voorzichtig om wortelbeschadiging te voorkomen. Zorg er ook voor dat de boom tijdens het aandrukken recht blijft staan.
Hoog de grond rondom de boom niet op, maar houd een gelijk niveau aan met de omgeving. Een ophoping van grond kan leiden tot een gebrek aan zuurstof voor de wortels. Egaliseer de plek om wateroverlast te voorkomen.

Potplanten

Bij deze bomen kun je wat rustiger aan doen met planten, maar plant uiterlijk in april (eerder in de winter is beter). En vergeet de boom in de tussentijd geen water te geven!
Graaf met een spade of schop een gat dat wat groter is dan de pot.
Spit de bodem van het gat grondig om, wat niet alleen de drainage verbetert maar ook de verticale wortelgroei stimuleert.
Haal de boom volledig uit de pot en plant de boom direct (anders kan te veel water zich ophopen bij regenval). Doe dit voorzichtig, zodat de boom niet wordt beschadigd.
Zorg dat de boom even diep staat als de pot hoog is. Als je terrein erg droog is kun je hem ook twee vingers dieper zetten, zodat het water ernaartoe stroomt. Zit je juist op natte grond, plant hem dan wat minder diep zodat het water ervan weg stroomt.
Meng een beetje compost, aanplantgrond of bodemverbeteraar bij de uitgegraven grond. Bij zware grond: zorg er voor dat je de kluiten waarmee je het gat dicht, eerst goed fijn maakt.
Vul het plantgat en druk de grond aan rondom de boom tijdens het dichtgraven. Wees daarbij voorzichtig om wortelbeschadiging te voorkomen. Zorg er ook voor dat de boom tijdens het aandrukken recht blijft staan.
Hoog de grond rondom de boom niet op, maar houd een gelijk niveau aan met de omgeving. Een ophoping van grond kan leiden tot een gebrek aan zuurstof voor de wortels. Egaliseer de plek om wateroverlast te voorkomen.

Draadkluit

Plant uiterlijk in mei.
Maak de doorsnede van het plantgat ongeveer 1/3e groter dan de doorsnede van de kluit.
Laat het jute en gaas zitten! Dit houdt het wortelgestel in tact en breekt vanzelf af in de grond. Als er een plastic pottenzak omheen zit, snij die dan voorzichtig los met een scherp mes en verwijder. (Tenzij de pottenzak verteerbaar is, dan kan hij blijven zitten.)
Plant de boom direct (anders kan te veel water zich ophopen bij regenval). Doe dit voorzichtig, zodat de boom niet wordt beschadigd.
Zorg dat de planthals op de hoogte van het maaiveld komt (niet dieper en niet ondieper).
Meng een beetje compost, aanplantgrond of bodemverbeteraar bij de uitgegraven grond. Bij zware grond: zorg er voor dat je de kluiten waarmee je het gat dicht, eerst goed fijn maakt.
Vul het plantgat en druk de grond aan rondom de boom tijdens het dichtgraven. Wees daarbij voorzichtig om wortelbeschadiging te voorkomen. Zorg er ook voor dat de boom tijdens het aandrukken recht blijft staan.
Hoog de grond rondom de boom niet op, maar houd een gelijk niveau aan met de omgeving. Een ophoping van grond kan leiden tot een gebrek aan zuurstof voor de wortels. Egaliseer de plek om wateroverlast te voorkomen.
Zorg voor voldoende water in de eerste twee groeiseizoenen. Een gietrand kan hierbij helpen.

4. Zorg voor goede nazorg na het planten

Goede nazorg na het planten is van essentieel belang. Hoe sneller je nazorg doet na de aanplant, hoe beter. De manier van nazorg verschilt tussen de verschillende soorten plantgoed.

Wortelgoed & potplanten

Let op dat je het label laat zitten, als je wil onthouden welke soort je hebt geplant.
Geef de boom direct water om de grond te laten settelen en om de wortels goed te laten sluiten. Dit is vooral belangrijk bij het planten in de winter.
Zet een lange (bamboe)stok bij je plant, dat is de beste manier om hem terug te vinden wanneer het onkruid hoog staat.
Wil je de boom beschermen tegen de wind? Zet dan een of twee boompalen naast de boom. Zet de eerste paal aan de kant waar de meeste wind vandaan komt; meestal is dat het zuidwesten. Zet de paal ongeveer een derde van zijn lengte in de grond en maak de boomband vast met boomspijkers.
Zijn er reeën in de omgeving? Ter bescherming kan je bamboestokken gebruiken of een korf van gaas.
Ter bescherming voor knagende kleine dieren kan je boomnetten gebruiken.
Voor bescherming tegen grotere dieren kan je een korf van gaas gebruiken.
Bedek de bodem om het boompje met natuurlijk materiaal, zoals blad of houtsnippers (mulchen). Het onderdrukt de groei van onkruid en zorgt voor een goede bodemstructuur. Let wel op dat je de mulch niet op de plant gooit, want dat kan rotting veroorzaken.

Meerjarig beheer

Met name de eerste drie jaar na aanplant is het juiste beheer van groot belang. Tijdens de groeiperiode (zodra de eerste bladeren verschijnen tot het bladval in de herfst, meestal van maart tot oktober) is het van essentieel belang om de boom voldoende water te geven. Een pas geplante boom heeft minimaal twee groeiseizoenen continu water nodig. Tijdens de periode vanaf het uitlopen van de knoppen (maart/april) tot aan de langste dag van het jaar (21 juni) heeft de boom de grootste behoefte aan water. In warme en/of droge zomers heeft de boom aanzienlijk meer water nodig. Tijdens de eerste twee groeiseizoenen is het cruciaal om extra water te geven tijdens warme en droge dagen. De hoeveelheid water die nodig is, varieert per boomsoort en is ook afhankelijk van de locatie en het lokale klimaat.

Vermijd overbewatering, omdat dit kan leiden tot verstikking van de wortels. Onderstaande tabel is een ruwe schatting voor de waterbehoefte. Vertrouw ook op je gevoel en ervaring om de boom op de juiste momenten te verzorgen. Over het algemeen raden we de volgende watergift aan voor verschillende bomen die minder dan een jaar bij jou in de grond staan en nog geen volledig groeiseizoen hebben meegemaakt, vooral bij droog weer of bij temperaturen boven de 20 graden Celsius:

Totaalhoogte	Hoeveelheid water
< 200 cm	3 tot 10 liter per dag
200 – 400 cm	5 tot 15 liter per dag
400 – 600 cm	10 tot 25 liter per dag

Let op: de hierboven genoemde watergift is slechts een indicatie en kan in de praktijk afwijken.

Binnen de boomspiegel (het gebied rondom de boomstam ter grootte van de boomkruin) is belangrijk om vrij van gras te houden. Daarnaast is het van belang dat vocht goed wordt vastgehouden (met name op zandgronden). Dit kan op verschillende manieren:

Bedek de bodem om het boompje de eerste drie jaar met natuurlijk materiaal, zoals blad (mulchen). Het onderdrukt de groei van onkruid en zorgt voor een goede bodemstructuur. Let wel op dat je de mulch niet op de plant gooit, want dat kan rotting veroorzaken.
Zaai na aanplant de ondergrond rondom de boom in met een klavermengsel of een mengsel van klavers en kruiden. Bestel bijvoorbeeld een doorzaaimengsel via kruidenrijk.1001ha.nl. of klaveronderzaai.1001ha.nl

Agenda

Datum	Tijd	Evenement	Organisator	Aanmelden
27-11-2024	19:45 - 21:30	Filmvertoning 'Bomen op mijn land'	Eemlandhoeve en Agroforestry Netwerk Utrecht	Link
29-11-2024	13:30 - 16:00	Cursus aanleg en beheer voederbomen	Agroforestry Netwerk Gelderland en Stichting Landschapsbeheer Gelderland	Meer informatie
17-12-2024	13:30 - 16:00	Workshop aanplanten voor agroforestry	Boerderij Tussen de Hagen, Stoutenburg	Via website

Cursussen, webinars en open dagen bij Pure Graze

Pure Graze organiseert cursussen, webinars en open dagen. Meer informatie is te vinden op de website van Pure Graze:

Meer informatie over de adviseurs

We werken samen met de regionale trekkers van het Agroforestry Netwerk Nederland. Kijk ook eens op hun kennisbank voor nog veel meer informatie over boeren met bomen.

Meer informatie over de kwekers

FIXME Alle leveranciers leveren goede begeleiding. Bij de ene is dat persoonlijk en bij de ander in de vorm van webinars en veldbezoeken. Ook leveren ze een teelthandleiding.

Lees hier meer over de aanbieders en de begeleiding die zij bieden:

Video's

Afspelen